Ideale lamellen op gevel rijkskantoor Justitie in Zaanstad
Voor het gevelontwerp van het nieuwe rijkskantoor voor Justitie in Zaanstad rekende een computerprogramma duizenden ontwerpvarianten door. Met als uitkomst ideale gevellamellen in grootte, positie en werking van schaduw en lichtinval, inkijk en uitzicht.
Het justitieel rijkskantoor is geen standaard gebouw. De lamellen aan de gevel bijvoorbeeld zijn ‘parametrisch ontworpen’: ze zijn geoptimaliseerd door een combinatie van algoritmes en vooraf vastgestelde eigenschappen, de parameters.
Optimale lichtinval
Het computerprogramma rekende bijvoorbeeld uit wat de ideale hoek is van de gevelpanelen voor een optimale lichtinval. Hierdoor is het minder snel nodig om de lampen aan te doen, heb je minder opwarming en ook minder koeling nodig. Zo blijft de energiebehoefte beperkt. Bovendien blijft er voldoende uitzicht en is er dankzij de lamellen minder inkijk, waardoor de privacy van gebruikers beschermd blijft.
Routekaart verduurzamen
Het justitieel rijkskantoor is een energieneutraal gebouw door toepassing van de parametrisch ontworpen gevel, zonnepanelen op het dak en een warmtekoude-opslag. De Routekaart verduurzamen was bij het ontwerp nog niet gepubliceerd, maar veel onderdelen ervan zijn al verwerkt in het ontwerp van dit gebouw. Eén van de doelen van de Routekaart is om in 2030 het gebruik van niet duurzame materialen zoals beton, staal en bakstenen te halveren. Het gebouw is daarom grotendeels gebouwd met Cross Laminated Timber (CLT) dat het kantoor stevigheid en stabiliteit biedt. Dit materiaal bestaat uit houtplanken die kruislings op elkaar zijn gelijmd. Hout is hernieuwbaar en je kunt het gemakkelijk hergebruiken. Dankzij de losmaakbare opbouw zijn toekomstige aanpassingen of uitbreidingen eenvoudiger te doen wat het een flexibel gebouw maakt.
Uitnodigende uitstraling
Hout levert voor medewerkers bovendien een prettige werkomgeving op. Zichtbare houten plafonds en wanden geven het gebouw een warme en uitnodigende uitstraling en creëren een natuurlijke omgeving die het welzijn van de gebruikers verbetert. Hout is overigens maar één van de ontwerpkeuzes die zijn gemaakt met het oog op het welzijn van de gebruikers. Zo zijn de liften bewust ‘verstopt’ om trapgebruik en daarmee gezond gedrag te stimuleren. In het rijkskantoor is veel aandacht besteed aan natuurlijk licht, bijvoorbeeld via daklicht in ontmoetingsruimtes. Samen met het zichtbare hout zorgt dit voor een warme en rustige sfeer. De aandacht voor het welzijn zet zich buiten voort: het gebouw staat in verbinding met het omliggende veenpolderlandschap.
Water, licht en groen
Wateropvang via wadi’s (een speciale plek in de grond waar regenwater tijdelijk wordt opgevangen en vastgehouden), open verharding en zichtbare groene zones maken het terrein klimaatadaptief en toekomstbestendig. De riolering overstroomt daardoor niet tijdens een hevige regenbui. Bomen en planten zorgen voor schaduw en houden het terrein rondom het gebouw koel. Het gebouw sluit aan bij het veenpolderlandschap van Westzaan, dankzij de inheemse boomsoorten die zijn geplant. Centraal in het ontwerp staan de hoven: lichte, groene binnenpleinen die verschillende functies op het terrein van elkaar scheiden. Zo verbindt het lichthof, met warme kleuren en veel daglicht, het entreegebied met het kantoorgedeelte. Een ander hof heeft ook een buitenruimte: een balkon met uitzicht op het omliggende landschap. Ook binnen is het groen voelbaar: met een echte boom die in de volle grond staat.