Beheer monumenten

Bij werken met monumenten komt heel wat kijken. Restauratie, renovatie, herontwikkeling, instandhouding, onderhoud en afstoot. We zetten ons niet alleen in voor bescherming en onderhoud maar werken ook mee aan het bruikbaar houden en ontwikkelen van het monumentale erfgoed van het Rijk. Werkzaamheden voeren we deels intern uit, deels in samenwerking met marktpartijen en altijd in afstemming met andere (erfgoed)instanties.

Wij leveren advies bij specifieke projecten of monumenten maar ook projectoverstijgend, deels in samenwerking met marktpartijen. Denk aan Cultuurhistorisch Onderzoek en waardestelling, bouwkundige adviezen, monumentenadvies en toetsing bij BOEI inspecties, architectonisch ontwerp, specifiek historisch interieur ontwerp en advies, advies en ontwerp duurzame monumentenzorg. De rijksbouwmeester waakt daarbij over de kwaliteit van restauraties en renovaties.

Bij grootschalige renovaties of ingrijpende veranderingen in of aan een monument of monumentaal complex laten we vooraf cultuurhistorisch onderzoek uitvoeren. Hierbij wordt de ontstaans- en ontwikkelgeschiedenis onderzocht en worden de aanwezige monumentale waarden vastgesteld. Zo kunnen we zorgvuldige afwegingen maken wat wel en niet kan binnen het specifieke monument. De onderzoeken dienen daarnaast als inspiratiebron voor toekomstige ontwerpen. We onderzoeken niet alleen gebouwen, maar ook tuinen, parken en andere landschappen. Al dan niet in combinatie met de gebouwen.

De onderzoeken zijn nodig bij het aanvragen van vergunningen. Daarnaast geven de onderzoeksresultaten ons meer inzicht in het onderzochte object of terrein. We gebruiken de resultaten ook bij onderhoud en instandhouding van onze monumenten.

De onderzoeken worden uitgevoerd volgens de Richtlijnen Bouwhistorisch Onderzoek, de Richtlijnen Tuinhistorische Onderzoek en de Richtlijnen Archeologie.

Of het nu gaat om het dagelijkse onderhoud of een geplande renovatie, bij het onderhoud van monumenten leveren we technisch bouwkundig advies van nok tot fundering. Denk daarbij aan schilderwerk, vochtproblemen, voegwerk en dakbedekking. Ze werken hierbij volgens specifieke uitvoeringsrichtlijnen zoals de richtlijnen van de stichting Erkende Restauratiekwaliteit Monumentenzorg (ERM).

Een historisch interieur heeft niet alleen een hoge monumentale waarde maar ook een belevingswaarde door de lange bouw-, bewonings- en gebruiksgeschiedenis. Bij het Rijksvastgoedbedrijf zijn we verantwoordelijk voor een deel van het interieur, namelijk de nagelvaste onderdelen. Dit zijn onder andere de marmeren vloeren, de lambrisering, open haarden, wandschilderingen en plafonds met ornamenten.
De nagelvaste interieuronderdelen zijn wettelijk beschermd en daarmee vergunningsplichtig bij verandering. Wij adviseren hoe je een historisch interieur gebruikt en hoe je er mee om moet gaan. We beschermen het interieur bij onderhoud en renovaties. En bij een monumentaal kantoor proberen wij zoveel mogelijk het comfort en de historische aankleding te combineren.

Het Rijksvastgoedbedrijf streeft naar een CO2-neutrale portefeuille in 2050. Voor de monumenten in onze portefeuille hebben we dezelfde ambities, maar: mèt maatwerk. Om nationaal erfgoed door te geven aan volgende generaties wordt per monument gekeken wat mogelijk is en hoe verduurzaming bij kan bijdragen aan het lange termijn behoud van het monument en aan de CO2-reductie doelen.

Monumenten die niet (meer) gebruikt worden voor de primaire taken van de overheid, kunnen we verkopen. In de bescherming op basis van de wet- en regelgeving zien we voldoende garantie voor goed beheer en onderhoud door andere partijen dan het Rijk.

In de afstoot van monumenten heeft de rijksbouwmeester een belangrijke taak. Hij adviseert over verantwoorde afstoot en herbestemming van het monumentale bezit van de Rijksoverheid. Daarbij let hij er vooral op dat de cultuurhistorische aspecten van een gebouw of gebied op lange termijn kunnen worden behouden. Om de afstoot verantwoord uit te voeren, beschikt het Rijksvastgoedbedrijf over de Leidraad afstoot monumenten.