De Meetmast Cabauw is onmisbaar voor het verzamelen van weergegevens. Door diezelfde weersinvloeden is de mast aan een grondige renovatie toe. ‘De enige manier om alles veilig te doen, is om abseilers in te schakelen.’
Beeld: Rijksvastgoedbedrijf
De Meetmast Cabauw is al van mijlenver zien. Met 213 meter torent de mast vlakbij Lopik hoog boven het polderlandschap van de provincie Utrecht uit. ‘Door weer en wind is de mast aangetast’, vertelt projectleider Jurgen Gijzen van het Rijksvastgoedbedrijf. ‘Op bepaalde delen begon zelfs roest te ontstaan. Om onveilige situaties te voorkomen en om de mast nog jaren te gebruiken, is een ingrijpende renovatie echt nodig.’
Beeld: Rijksvastgoedbedrijf
Projectleider Jurgen Gijzen bij de Meetmast Cabauw.
Meetmast nodig voor de wetenschap
Sinds 1972 speelt de meetmast een belangrijke rol in het onderzoek voor weermodellen, het begrijpen van klimaatverandering en het monitoren van luchtkwaliteit. Onder andere het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI) en de Technische Universiteit Delft maken intensief gebruik van het object. De mast bestaat uit tien niveaus met elk drie armen waaraan allerlei meetapparatuur is bevestigd. De sensoren meten temperatuur, windsnelheden, luchtvochtigheid, turbulentie, straling en luchtverontreiniging.
Gecertificeerde specialisten
De renovatie van de mast bestaat uit het herstellen van de corrosiebescherming, het renoveren van de hydraulische aandrijving van de horizontale meetarmen en de roostervloeren opnieuw verzinken. ‘Niet iedereen durft van 213 meter hoog af te dalen. De enige manier om alles veilig te doen, is om abseilers in te schakelen’, zegt Gijzen.
Een van die abseilers is Pepijn Poortinga. Als gecertificeerd rope acces-specialisten bij Hanab is hij zeer ervaren in het werken op hoogte. Hij gaat altijd samen met een collega aan het werk. Ze controleren elkaar bij het aantrekken van het harnas. Poortinga: ‘Ook tijdens de werkzaamheden staan we met portofoons voortdurend met elkaar in contact. Voor noodgevallen nemen we evacuatiemiddelen mee zoals hulptouwen en EHBO-setjes. Boven waait het en tijdens het schilderen hang je in allerlei posities. Daarom gebruiken we helmen met bandjes om de kin. Dat zie je in de bouw niet zo vaak.’
Bekijk de video en zie hoe de abseilers te werk gaan.
Abseilen met magneet
Na het nemen van alle voorzorgsmaatregelen dalen de klimmers af. ‘Eerst maken ze delen van de mast schoon met een warmwater hogedrukreiniger’, vertelt Gijzen. De waterstraal van de reiniger is vrij krachtig waardoor de abseiler kan gaan rondtollen. Om gevaarlijke situaties te voorkomen, gebruiken de klimmers daarom een krachtige magneet. ‘De klimmers krijgen houvast door het magneethandvat aan de mast te bevestigen. Zo blijft de klimmer ook tijdens het gebruik van de reiniger stabiel hangen.’
Duizend liter hijsen
De hogedrukspuit is met een lange slang gekoppeld aan een tank met daarin duizend liter water. ‘Vandaag werken we aan de onderkant van de meetmast en dus staat de tank op de grond. Op grotere hoogtes betekent het dat de watertank mee de lucht in moet. Dat hebben we gedaan aan de hand van een lierinstallatie verderop op het terrein. Stevige kabels zijn bevestigd aan de meetmast en daarmee hijsen we materieel en materiaal af en aan’, legt Gijzen uit.
Met de lierinstallaties zijn onder andere ook roostervloeren van alle meetniveaus, cilinders van de meetarmen en mastdeuren uitgenomen. ‘De abseilers hangen er nu toch. In de opdracht hebben we daarom onderhoud van allerlei verschillende onderdelen meegenomen.’ Verder is een laserapparaat naar boven gehesen. ‘Sommige plekken zijn met een ouderwetse staalborstel en schuurpapier onbereikbaar om te ontroesten. Met de speciale laser kun je in elk hoekje en kiertje komen. Dat maakt een groot verschil en komt de kwaliteit van het werk ten goede.’
Een lier wordt gebruikt om de watertank voor de warmwater hogedrukreiniger naar boven te hijsen. 
Veel roostervloeren zijn uit de verdiepingen van de meetmast gehaald om opnieuw te verzinken.
Schilderen in de lucht
Het schilderwerk is het sluitstuk. ‘Van tevoren hebben we een proef gedraaid om te kijken of de nieuwe verf voldoende hecht op de oude verflaag. Er is gekozen voor vinylverf die past op de ondergrond. We zijn gegaan voor een wat lichtere grijze tint. Zo zien we goed waar we gebleven zijn met verven. Tegelijkertijd wijken we niet te veel af van de oorspronkelijke kleur. Een andere kleur zou namelijk veranderingen in de temperatuur veroorzaken van de meetmast en op die manier de metingen verstoren.’
Soepele renovatie
Met het naderend einde van de renovatie kijkt Gijzen tevreden terug. ‘Van tevoren hebben we heldere afspraken gemaakt en alle veiligheidsrisico’s in beeld gebracht. De gebruikers wilden toegang tot de meetmast houden voor onderhoud en het vervangen van sensoren. Zo raakten de metingen en langlopende onderzoeken niet verstoord. Door de goede voorbereidingen, de samenwerking tussen de betrokken partijen en het goede weer zijn de werkzaamheden soepel verlopen. Met de grondige rennovatie is de meetmast weer voor lange tijd bestand tegen het weer.’