Onderwaterbeton gestort voor drijvende rechtbank Almelo
Bouwen onderwater en onder de grond. De bouw van de nieuwe rechtbank is een technisch hoogstandje. ‘Om het ruimtegebrek te compenseren is het onvermijdelijk dat we de grond in gaan.’
Vlak naast de bestaande rechtbank in Almelo ligt een grote rechthoekige bak van damwanden gevuld met water. Het water is er niet voor de sier. Het is de bouwplaats voor het nieuwe gerechtsgebouw. De nieuwe rechtbank wordt 10.000 vierkante meter groot. Maar wie naar de bouwlocatie kijkt, valt direct op dat er tussen de omliggende gebouwen weinig ruimte over is voor al die vierkante meters. ‘Daarom hebben we in het ontwerp rekening gehouden met een compact gebouw. Om het ruimtegebrek te compenseren is het onvermijdelijk dat we de grond in gaan’, zegt Ronald Rientjes, projectmanager van het Rijksvastgoedbedrijf (RVB). 'En natuurlijk mag de bouw geen schade toebrengen aan de vlakbij gelegen panden.'
Bouwkuip
‘Uit onze zoektocht blijkt dat een bouwkuip de meest geschikte methode is. Bovendien is dit een hele snelle bouwmethode’, zegt Peter Beijleveld van Dura Vermeer die de klus heeft aangenomen. De bouwkuip waarin de bouw van de rechtbank plaatsvindt, bestaat uit grote stalen damwanden. Voor de bouw van de nieuwe rechtbank bereiken de damwanden een diepte van elf tot veertien meter. ‘De damwanden brengen we trillingvrij aan en verankeren we naar de buitenkant’, vertelt Beijleveld. ‘Ook brengen we 480 Gewi-palen aan.’ Deze ankerpalen voorkomen dat de keldervloer en het onderwaterbeton ooit naar boven komen door grondwaterdruk. ‘Daarna start het ontgraven van de enorme kuip. Zodra die op juiste diepte is, voegen we water toe.’
Onderwaterbeton storten
Zodra de kuip is gevuld met water kan de aanleg van de constructievloer beginnen. ‘We zijn gegaan voor een gewapende onderwaterbetonvloer met een wat hogere dosering van staalvezels. Dat is de meest duurzame keuze. Dat komt doordat een traditionele betonvloer bijna een halve meter dikker is ten opzichte van onze onderwaterbetonvloer. Voor een oppervlakte van 3000 vierkante meter betekent dat een besparing van 1500 kuub beton.’ Het storten gebeurt met een zogenoemde hop-dopper. ‘Vergelijk het met een 3D-printer die drijft op het water. Het apparaat gaat langzaam heen en weer en stort telkens beton in rijen van twee meter breed. Elke rij duurt ongeveer twee uur om volledig te storten. Dat doen we in één proces van 48 uur achter elkaar. Daarna werken we aan de tweede constructievloer die erbovenop komt. Die zal dienen als een drukker tussen de damwanden’, legt Beijleveld uit. 'Vervolgens kan de verankering eruit. In de onderwaterbetonvloer boren we ongeveer 12.000 deuvels, een soort staven die zorgen voor een koppeling met de breedplaatvloer.’
Drijvende rechtbank
De fundering van het nieuwe gerechtsgebouw werkt als een dobber. De betonvloer ligt op het grondwater en het gewicht zorgt ervoor dat het gebouw op zijn plek blijft. ‘Het project is erg bijzonder als je kijkt naar wat we allemaal moeten doen om überhaupt het gebouw te kunnen realiseren.’ Inmiddels is de bouwkuip weer leeggepompt en is de aangebrachte vloer zichtbaar. ‘Ik heb er al overheen gelopen en de betonvloer ziet er op en top uit’, vertelt Beijleveld enthousiast.
Rechtbank opbouwen
Zodra de fundering gereed is, kan de daadwerkelijke bouw van de rechtbank beginnen. Rientjes: ‘Het pand krijgt ongeveer tweehonderd werkplekken. Er zijn twee grote zittingszalen met publieke tribunes en nog eens tien kleinere zalen. De nieuwe rechtbank weerspiegelt Almelo als historische textielstad en past daardoor perfect bij de lokale sfeer.’ Dat is bijvoorbeeld terug te zien in het textiel en de stoffenafwerkingen in de zittingszalen. ‘In de gevel is gekozen voor gepolijst beton omdat dit onderhoudsvrij materiaal is. Aan de binnenzijde passen we verduurzaamd hout toe omdat het brandwerend is en lang in goede staat blijft.’ Ook komen er zonnepanelen op het dak en heeft de gevel drievoudig glas. ‘Als RVB willen we duurzame gebouwen hebben. Met de bouw van de nieuwe rechtbank hebben we daar nu een mooie kans voor’, zegt Rientjes.
Elektrisch bouwen
Ook het bouwen zelf gebeurt zo duurzaam mogelijk. Zo krijgt de elektrische rupskraan stroom uit een accupakket op de bouwplaats en uit een aansluiting vanuit de bestaande rechtbank die naast de bouwput staat. ‘Het is de bedoeling dat we in de zomervakantie van 2026 ergens op de begane grond zitten met de bouw. De oplevering van de rechtbank vindt plaats in januari van 2028. Ik denk dat dit een hele bijzondere lokale rechtbank wordt en ik ben trots om aan dit project te mogen meewerken.’