Open Monumentendag: van adelborst tot schutterijen
Het oudste eenwijzerig uurwerk of de mast van de kanonneerboot van Van Speijk. Op de Open Monumentendagen (13 en 14 september) krijg je de kans om ze zelf te bekijken. Vier voorbeelden zijn uitgelicht. Maar nog veel panden die het Rijksvastgoedbedrijf beheert, openen dan de deuren.
Slot Loevestein: illegale tolheffing
Slot Loevestein dankt zijn roem aan Hugo de Groot die er op 22 maart 1621 uit wist te ontsnappen in een boekenkist. Het slot is dan al bijna drie eeuwen oud. Rond 1360 laat ridder Dirc Loef het bouwen langs de Waal. De bouw kost hem een hoop geld dat hij met tol heffen op de toen al drukbevaren Waal wil terugverdienen. Maar de heffingen van de ridder zijn illegaal. Zodra de graaf van Holland hierachter komt, verliest de ridder zijn kasteel. Daarna ondergaat het slot een transformatie tot een beruchte staatsgevangenis. Tegenwoordig heeft Slot Loevestein een meer vriendelijke functie, namelijk dat van museum. Naast de talloze fragmenten van aardewerk uit onder andere de 14de en 15de eeuw, valt er ook veel te leren over de historische plek zelf.
Rechtbank Dordrecht: eenwijzerig uurwerk
Het gerechtsgebouw in hartje Dordrecht kent een lange geschiedenis. Het dateert uit 1446 en was oorspronkelijk de uitvalsbasis van de schutterij Sint-Jorisgilde. Een schutterij bestond uit gegoede burgers die de stad wilden verdedigen tegen aanvallen van buitenaf. De schutters oefenden op deze locatie. Vanaf 1811 is het gebouw een rechtbank. In 1909 komt het officieel in handen van het Rijk. Op zaterdag 13 september kun je de ontvangsthal, de monumentale zittingszaal en het cellencomplex met eigen ogen aanschouwen. Een van de pronkstukken is de zware bronzen klok. Het is een van de oudste eenwijzerige uurwerken van Nederland, met de tekst: ‘Magna voce meos convoce.’ Het betekent: ‘Met luide stem roep ik de mijnen bijeen.’ Meer weten? Over de klok is een leerzame film te zien.
Museum Bronbeek: Het verhaal van Indië
In Arnhem staat het oudste veteranenhuis van Nederland. In 1859 schenkt koning Willem III landgoed Bronbeek met villa aan het Rijk. Defensie neemt haar intrek en begint meteen flink te bouwen. En zo opent in 1863 het Koloniaal Militair Invalidenhuis. Gepensioneerde militairen van het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger krijgen er onderdak. Diezelfde functie heeft Bronbeek vandaag de dag nog steeds, al wordt het nu bewoond door militairen uit de gehele krijgsmacht. De collectie van het museum bestaat uit 65.000 indrukwekkende objecten en herinnert aan de Nederlandse koloniale geschiedenis in Indonesië. Verspreid over zes zalen is de vaste tentoonstelling Het verhaal van Indië te bekijken. Naast militaire uniformen en kanonnen zijn er beeldjes en kom je meer te weten over persoonlijke verhalen.
Koninklijk Instituut voor de Marine: ‘zijn en hopen’
Het Koninklijk Instituut voor de Marine (KIM) is al sinds 1870 het kloppend hart van de officiersopleiding van de marine. De wapenspreuk luidt: “Sumus et fore speramus” en betekent: ‘Wij zijn en hopen te worden”. In totaal volgen bijna 300 officieren in spe hun opleiding aan het KIM. Een beroemde leerling was koning Willem-Alexander die zijn dienstplicht bij de marine vervulde. Vlak voor het monument staat een mast, naar verluidt de mast van de kanonneerboot van commandant Jan van Speijk. Hij blies zijn schip op toen het in handen dreigde te vallen van Belgische opstandelingen op 5 februari 1831 bij Antwerpen. In het gebouw worden bijzondere verhalen verteld over de opleiding en de tradities van adelborsten. Marinestudenten zijn lid van het Korps Adelborsten zodra zij met hun opleiding aan het KIM beginnen. Let op: het KIM is alleen toegankelijk na aanmelding.
Meer informatie
De Open Monumentendag van 2025 is op zaterdag 13 en zondag 14 september. Weten welke monumenten van het Rijk nog meer meedoen? Ga naar: Bezoek gratis een monument - Open Monumentendag.