Een jaar geleden ondergingen de historische behangsels van het Kabinet van de Koning een grondige restauratie. Nu zijn ze weer terug en in volle glorie hersteld. In deze video neemt het Rijksvastgoedbedrijf je mee in dit bijzondere restauratieproces.
Dirk Dalens III beschilderde de imposante behangsels in 1725, in een periode dat dit gebruikelijk was als behang in luxe interieurs. Sindsdien hangen ze in het huidige Kabinet van de Koning aan de Haagse Korte Vijverberg. Het Rijksvastgoedbedrijf liet als eigenaar en beheerder de historische behangsels restaureren.
Liefde voor het vak
Vorige jaar verhuisden de behangsels naar het restauratieatelier in Maastricht. In deze video volgen we de restaurateurs die met veel liefde voor het vak de beschadigde historische behangsels herstellen. Kijk ook mee met de herinstallatie van de behangsels naar hun oorspronkelijke plek. Het eindresultaat is waanzinnig.
(Bij een gebouw aan de Maas verschijnt: Bonnefanten, Maastricht. Boven de ingang staat in grote letters: museum. Binnen zijn restauratoren aan het werk. Bascha Stabik, Senior Restaurator Schilderijen:)
MYSTERIEUZE MUZIEK
BASCHA STABIK: Ik ben schilderijenrestaurator
bij Stichting Restauratie Atelier Limburg in Maastricht.
We zijn nu in het Bonnefantenmuseum in ons open atelier.
(Bascha's collega's werken onder andere met penselen aan rijk beschilderde doeken.)
DE MYSTERIEUZE MUZIEK SPEELT VERDER
We zien hier zes wandbehangsels uit het Kabinet van de Koning in Den Haag.
Ze zijn geschilderd door Dirk Dalens
en ze zijn gemaakt voor het gebouw waar het Kabinet tegenwoordig zit.
Ze zijn één jaar geleden naar Maastricht gekomen voor een restauratiebehandeling.
Momenteel zijn wij bezig met het retoucheren.
We zorgen in de retoucheerfase ervoor
dat het totaalbeeld weer mooi leesbaar is voor de beschouwer.
Wat je nu kunt zien, is dat mijn collega's werken
met penselen, losse pigmenten en synthetische harsen.
Dat betekent dat wij de verf die wij gebruiken, in feite zelf maken.
Die gaan wij dan mengen op het paletje met verschillende losse pigmenten,
totdat je de juiste kleur hebt bereikt die je wilt aanbrengen op het oppervlak.
(Mannen tillen een metershoog doek behoedzaam door het museum.)
DE MYSTERIEUZE MUZIEK SPEELT VERDER
We werken samen met een gespecialiseerd kunstvervoerbedrijf.
Zij helpen ons de doeken in te pakken.
Ze moeten rechtop worden vervoerd.
Dan gaan ze vanuit Maastricht terug naar Den Haag.
(Een vrachtwagen vertrekt met het doek bij het museum en rijdt via een snelweg naar Den Haag. Even later komt hij aan bij het Kabinet van de Koning. Een groepje mannen tilt het grote doek zo voorzichtig mogelijk naar binnen. Nicole Smeets, RVB Adviseur Historisch Interieur:)
DE MYSTERIEUZE MUZIEK SPEELT VERDER
NICOLE SMEETS: We staan hier in de Dalenskamer.
Inmiddels zijn de driehonderdjarige geschilderde behangsels weer terug,
met een prachtig resultaat, we zijn er heel erg blij mee.
Om tot zo'n schitterend resultaat te komen, is een gedegen vooronderzoek belangrijk.
We doen dat door een bouwhistorisch onderzoek en een kleuronderzoek.
FREDERIK FRANKEN: De drie kleuren groen
zijn eigenlijk ondersteunend voor de geschilderde behangsels,
die vensters zijn naar buiten, dat je in landschappen kijkt,
maar ook door de ramen kijk je naar buiten en zie je de Hofvijver.
Dus je kijkt in deze kamer alle kanten op naar buiten.
(Aldus Frederik Franken, Restauratie Architect.)
BASCHA: Ik denk dat restauratie over het geheel een duurzame actie is.
We zijn bezig met hele oude objecten die belangrijk zijn voor ons allemaal,
het is allemaal cultureel erfgoed.
De bedoeling is dat deze dingen zo lang mogelijk ook nog meegaan
en overgedragen worden naar de volgende generaties.
ZACHTE MYSTIEKE MUZIEK TOT HET EIND VAN DE VIDEO
(Op een van de beschilderde behangsels staat rechts onderaan de naam D. Dalens. F 1725. Beeldtekst: Meer informatie? Kijk op Rijksvastgoedbedrijf.nl. Een productie van het Rijksvastgoedbedrijf.)
Vernis verwijderen
In een eerdere video is te zien hoe de restaurateurs begonnen met de verwijdering van de eerste vernislaag.
(Een vrouw opent een hoge, houten deur. Een andere vrouw loopt door een museum en gaat een zaal binnen. De eerste vrouw staat in een kamer met rijk beschilderde behangsels.)
STUWENDE MUZIEK
VROUWENSTEM: Welkom bij het Kabinet van de Koning,
een van de vele monumenten
die het Rijksvastgoedbedrijf in z'n portefeuille heeft.
En een van onze mooiste stadshuizen.
(Een man:)
MANNENSTEM: Gelukkig, van Dalens zijn er nog vier
op hun oorspronkelijke plaats bewaard gebleven
en daar is dit voorbeeld in het Kabinet van de Koning er één van.
(De vrouw in het museum:)
VROUWENSTEM: Momenteel werken wij
aan de grote wandschilderingen van Dirk Dalens uit het Kabinet van de Koning.
(In grote, witte letters verschijnt de beeldtitel: Kabinet van de Koning. Nicole Smeets:)
DE STUWENDE MUZIEK ZWELT AAN EN STOPT DAN
NICOLE SMEETS: Het Kabinet van de Koning
is een kleine rijksorganisatie die de koning ondersteunt in zijn constitutionele taken.
Dus dat is het verwerken van wetten,
het voorbereiden van de koninklijke besluiten
die de koning moet ondertekenen, die worden hem voorgelegd.
Je kunt je voorstellen, door de eeuwen heen
zijn er heel veel bewoners geweest, en één wil ik toch wel even speciaal vermelden.
Dat was Johan van Schuylenburch,
en die heeft het echt helemaal verbouwd tot wat het nu is.
RICHARD HARMANNI: Het is een zeventiende-eeuws huis,
gebouwd in de jaren dertig van de zeventiende eeuw,
en het kreeg een enorme verbouwing in 1724
in opdracht van Johan van Schuylenburch,
en die liet hier toen in deze kamer schilderingen aanbrengen
van de hand van Dirk Dalens uit Amsterdam.
Dit soort behangsels, dit soort kamers met landschapsschilderingen,
in de tijd ook wel 'kamers in het rond' genoemd, die waren razend populair.
SMEETS: Wat zo bijzonder is aan dit gebouw, is eigenlijk de kunst.
We hebben in de Dalenskamer schitterende beschilderde behangsels,
en dat geeft een hele rijke uitstraling, een bepaalde allure, zou ik zeggen.
Het huis is echt toe aan een grote onderhoudsbeurt, om het maar zo te zeggen.
Dus er moet geschilderd worden,
er worden bepaalde delen van het huis geïsoleerd, in het kader van duurzaamheid.
De behangsels, daar moet ook naar gekeken worden.
Daar is een conditiemeting voor geweest
en toen bleek dat ze toch wel aan restauratie toe waren:
een vervuild vernis, craquelé hier en daar.
(Op de ingang van een museum staat: Welkom bij Bonnefanten. Bascha Stabik:)
SNELLE KLASSIEKE MUZIEK
BASCHA STABIK: We zijn nu in het open atelier van de SRAL,
dat zich bevindt in het Bonnefantenmuseum.
Hier hebben we de wandschilderingen van Dirk Dalens opgesteld,
uit het Kabinet van de Koning.
Momenteel zijn we bezig
met het verwijderen van de oude, gedegradeerde en verkleurde vernislagen.
Niet alleen de vernissen zijn afgenomen, maar ook oude overschilderingen
die voor een groot deel sterk verkleurd waren.
Dus je kon goed zien dat ze er niet thuishoren,
en ze verstoren dan ook de leesbaarheid van de voorstelling.
SMEETS: Het blijft bijzonder om het pand te bezoeken,
omdat weliswaar de originele behangsels in restauratie zijn,
maar we hebben daar prints van laten maken.
Dus zo gaan de oorspronkelijke doeken er eigenlijk uitzien.
Dus je krijgt een heel erg goed beeld daarvan.
Verder zijn niet alleen de behangsels,
maar ook de hele beleving is echt de moeite van een bezoekje waard.
Het Kabinet van de Koning is te bezoeken, gelukkig, maar zelden natuurlijk,
maar met Open Monumentendag, en dat is dit jaar op zaterdag 14 september.
Het is maar één dag open, maar zeker een bezoekje waard.
(Het Nederlandse wapenschild met daarnaast: Rijksvastgoedbedrijf. Ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening. Het beeld wordt mosgroen. Beeldtekst: Meer informatie? Kijk op Openmonumentendag.nl. Rijksvastgoedbedrijf. Voor een beter Nederland. Dit is een productie van het Rijksvastgoedbedrijf. Afdeling Communicatie.)
Beeld: Rijksvastgoedbedrijf